- شبکه تخصصی چاپ، بسته بندی و تبلیغات
- تلفن: 02188283411
«عاطفه محمدی» طراح و پژوهشگر حوزه تایپ فارسی و عربی در ارائه خود در هفتمین رویداد یو‌اکس شیراز، به بررسی تاثیر فونت‌ها در محصولات دیجیتال و ترغیب کاربران برای خوانش و درک مطلب پرداخت و تأکید کرد استفاده از فونت درست در جذب مخاطب تأثیر مثبت می‌گذارد.
«عاطفه محمدی»، طراح و پژوهشگر حوزه تایپ فارسی و عربی در ارائه خود اظهار داشت محصولات دیجیتال نقش مهم و اساسی در انتقال محتوا و مفاهیم دارد و پیام مورد نظر را در سریع‌ترین حال ممکن به مخاطب منتقل می‌کند و از این رو، خوانا بودن فونت در فضای دیجیتال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
محمدی در مورد اهمیت شناخت مخاطب در راستای انتخاب فونت مطرح کرد: «عدم شناخت مخاطب باعث ایجاد گمراهی و ابهام برای کاربران می‌شود. همچنین در این وهله بسیاری از افراد در انتخاب فونت سلیقه‌ای عمل می‌کنند. ما به عنوان طراح تمام تلاشمان این است که با مخاطب تعامل داشته باشیم و در راستای افزایش این تعامل بین مخاطب و محصول فعالیت می‌کنیم می‌کنیم. یکی عناصر مهم در این مورد، فونت‌ها هستند که به دلیل تاثیر در خواندن مطالب توسط مخاطب اهمیت بسیاری دارد.
با فرم‌هایی که برای ارائه محتوا استفاده می‌شود، می‌توان مخاطب را ترغیب به خواندن و ایجاد تعامل کرد. از این رو شناختن کاربر و چگونگی خواندن و درک مطلب توسط آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
به گفته محمدی، بسیاری از فونت‌هایی که در محصولات دیجیتال و سایت‌ها وجود دارد، بسیار محدود است و تعداد آن تنها به اندازه انگشت‌های دست است. همچنین ساختار همه این فونت‌ها مشترک و دارای تک ضخامت و فرم‌های ساده است و همه ان‌ها در دسته فونت‌های وب گنجانده می‌شود.
او با تاکید بر این سوال که آیا فونت‌های موجود بلااستفاده هستند مطرح کرد: «با وجود اینکه از لحاظ تکنولوژی بسیار پیشرفت کردیم و بسیاری از دردسرسازی‌ها و چالش‌های سابق را نداریم، اما همچنان چالش‌های زیادی در این مورد وجود دارد. از این رو به سراغ طراحان محصول رفتم تا اصول انتخاب فونت‌ها را برای طراحی محصولات دیجیتال بشناسم تا ضمن دانستن اساس آن‌ها و پس از استخراج اطلاعات، به راستی آزمایی با مخاطب بپردازم تا به این سوال که آیا مخاطب هم طبق تصورات ما فونت‌ها را می‌خواند بپردازم.»
طبق گفته محمدی، روند خواندن، ترکیبی از رفت‌و‌برگشت چشم‌های ما علاوه بر مکث‌ها است. او باور دارد در مکث‌ها، هر چیزی که چشم‌های می‌بیند، یک بار دیگر توسط مکث بازخوانی می‌شود. همچنین آنطور که در علوم شناختی مطرح می‌شود، زمانی که ما با پدیده شناختی آشنا می‌شویم، تعداد مکث‌ها و پلک زدن‌های ما کم می‌شود و بر پدیده پیش‌رویمان برای شناخت همه جانبه و ثبت آن تمرکز می‌کنیم.
او در این راستا ادامه داد: «در این وهله اطلاعاتی که می‌خواهیم سریع به مخاطب منتفل شود، به آرامی رخ می‌دهد و مخاطب در این موقعیت ممکن است خسته شده و به ادامه مطلب نپردازد و صفحه را ترک کند. در نتیجه هدف انتقال اطلاعات از سوی طراح به مخاطب به درستی منقل نشده و دربرگیری و فراگیری محقق نمی‌شود. سرعت در انتقال پیام توسط محتوا و عناصر بصری، بازخوانی راحت، افزایش تعداد پلک زدن‌ها کاهش خستگی چشم از جمله اصولی است که منجر به درک مطلب می‌شود.»
به گفته محمدی از نظر طراحان محصول، فونت‌هایی خوانا و مناسب برای محصولات دیجیتال که منجر به ایجاد فضای تمیزتری برای افزایش سرعت خواندن شود بسیار قابل توجه بود. فاکتور قابل توجه بعدی نیز فاصله بین کلمات و سطرها است که اگر درست تنظیم نشود، سرعت خوانش متن کاهش پیدا می‌کند.
او به این سوال که آیا مخاطب هم همین ایده را دارد اشاره کرد و گفت: «با در نظر داشتن این معیارها چند فونت در هر دسته‌بندی انتخاب کردم و متنی را با آن نوشتم که داستانی روایی، بدون کلمات سخت و جمله‌بندی‌ها کوتاه بود تا متغیرها تاثیری در آزمون نداشته باشد و در شرایط یکسان مورد خوانش یک سری افراد قرار گرفت . سرعت خواندن، سرعت پلک زدن و درک مطلب نیز مدام یادداشت و ثبت می‌شد و به صورت رندوم از افراد سوال‌هایی را میپرسیدیم که ببینیم درک مطلب اتفاق افتاده است یا خیر؟»
او ادامه داد: «با تغییر فونت‌ها، چیزی که تفاوت اساسی و معنادار ایجاد کرد، فاصله بین حروف و کلمات بود. ما چند میلیمتر جا‌به‌جایی داشتیم و کلمات را بهم نزدیک کردیم و جالب آن بود که مخاطب نمی‌توانست آن را بخواند و مجبوز بود از اول بخواند. کلمات از هم تشخیص داده نمی‌شد و مخاطب در بین سطرها سردرگم شده بود. تفاوت کاملا مشخص بود و در تحلیل داده‌ها، تفاوت‌ها معنادار شد. در وهله چگونگی تنظیم نیز سعی کردیم تغییراتی که انجام می‌دهیم بر اساس یک فرمولی باشد.»
او در خصوص فرمول به دست آمده تشریح کرد: «بهترین فاصله بین کلمات و تشخیص بهتر برای مخاطب، بیشترین ضخامت قلم موازی با خط کرسی اگر ۴ بار تکرار شود، بهترین فاصله‌ای است که می‌تواند بین دو کلمه وجود داشته باشد و منجر به خوب خواندن مطلب می‌شود. در مورد سطرها نیز به فرمولی رسیدیم که اندازه بین پایین‌ترین خط کرسی و بالاترین آن خط که الفبا را در برمی‌گیرد، اندازه را پیدا کرده و ۱۴۰درصد آن را محاسبه می‌کنیم تافاصله خط کرسی بعدی پیدا شود. این محاسبه برای هر فونتی می‌تواند محاسبه و اعمال شود.»
او در پایان افزود: «بسیاری از طراحان محصول آنطور که باید برای فونت‌ها وقت نمی‌گذارند و این موضوع فقط مختص ایران نیست. عدم توجه به این موضوع باعث می‌شود که از یک سری فونت‌های مشابه استفاده شود ، تنوع فونت کاهش پیدا کرده و تعامل هم همینطور.»
